Propozycja wycieczki rowerowej w Sztumie obejmuje w szczególności bezpieczną przejażdżkę wokół Jeziora Sztumskiego (Zajezierskiego). Bulwar zamkowy wraz szlakiem pieszo-rowerowym o długości około 5 km przebiegający dookoła Jeziora Sztumskiego. Bulwar wzbogacony jest w szesnaście granitowych tablic zawierających informacje o zamkach znajdujących się na Szlaku Zamków Gotyckich. Na trasie pieszo — rowerowej jest m.in. teren rekreacyjny Jaszczurowe Wzgórze z punktem widokowym, urządzenia fitness, rzeźby plenerowe, a także tablice edukacyjne oraz pływający pomost. Po drodze można spotkać rzeźby Rusałki i Wodnika wykonane przez Adę Miedzińską. Znajduje się tu jedyne na terenie powiatu sztumskiego strzeżone kąpielisko z wypożyczalnią sprzętu wodnego i małą gastronomią.
Wykorzystując sieć bezpiecznych ścieżek rowerowych w Sztumie warto odwiedzić:
- XIV wieczny Zamek w Sztumie oddział Muzeum Zamkowego w Malborku (wstęp płatny), zamek w Sztumie był siedzibą wójta, lokalnego urzędnika krzyżackiego późniejszych latach służył jako letnia rezydencja wielkiego mistrza;
- Zabytkowy Kościół Św. Anny w Sztumie zbudowany na początku XV wieku (1416 rok);
- Kościół Poewangelicki w Sztumie na Placu Wolności — budowla o formach neoklasycznych powstała w latach 1816–1818 na miejscu dawnego Ratusza. W kościele można zwiedzać stałą wystawę poświęconą wielokulturowej przeszłości ziemi sztumskiej, owoc historycznej pasji sztumskiego kolekcjonera;
- Teren fosy średniowiecznego miasta lokacyjnego Sztum wraz z przyległymi murami gdzie znajduje się tężnia solankowa, pomniki koni rasy sztumskiej i punkt wypoczynkowy;
- plaża miejska nad Jeziorem Sztumskim;
W okolicy funkcjonują rezerwaty przyrody (wstęp bezpłatny):
- Parów Węgry — rezerwat leśny o powierzchni 23,12 ha, położony w Leśnictwie Wilki. Wiek najokazalszych dębów w rezerwacie szacuje się na 300–400 lat.
- Las Mątawski — powstał z połączenia lasu Łęgowskiego i rezerwatu Mątawy, łączna powierzchnia 89,71 ha.
- Biała Góra — rezerwat florystyczny o powierzchni 3,81 ha, położony w Leśnictwie Benowo. Ochroną objęta jest zagrożona roślinność stepowa.
Na terenie gminy najciekawszymi zabytkami architektury są:
- Zabytkowy Zespół Śluz w Białej Górze — budowla hydrotechniczna w jej skład wchodzi nie tylko sama śluza, lecz także most — doskonały punkt widokowy na panoramę doliny Wisły, jaz oraz wielki upust z dodatkowym jazem i śluzą będący połączeniem rzeki Liwy z Nogatem;
- Dwór Donimirskich w Czerninie z XVII w. (własność prywatna),
- Dwór w Cygusach (obecnie należy do Agencji Własności Rolnej i pełni funkcję biurową i mieszkalną.) dwór powstały w XIX w. zbudowali Donimirscy.
- Dwór w Ramzach Małych (własność prywatna) w gminie Sztum, należący niegdyś do słynnego na Powiślu rodu Donimirskich, został gruntownie odnowiony, staraniem pomorskiego oddziału Agencji Nieruchomości Rolnych,
- Dworek Żeromskiego w Zajezierzu (własność prywatna) Dworek należący przed wojną do rodziny Donimirskich. W czasie akcji plebiscytowej przebywał w nim Stefan Żeromski (od niego pochodzi nazwa), Jan Kasprowicz i Władysław Kozicki. Ostatnim właścicielem z rodziny był pułk. August Donimirski. Dworek w obecnej chwili jest odrestaurowany,
- kościół w Postolinie, gotycki, ceglany kościół zbudowany ok. 1350 roku — najstarszy kościół na terenie miasta i gminy Sztum,
- kościół w Piekle, Parafia Chrystusa Króla w Piekle — parafia rzymskokatolicka w diecezji elbląskiej. Erygowana w 1 września 1988 roku przez biskupa gdańskiego.
- kościół w Czerninie — parafia św. św. Królowej Jadwigi w Czerninie — parafia rzymskokatolicka w diecezji elbląskiej. Erygowana 1 lipca 1990, przez biskupa warmińskiego
- kościół w Pietrzwałdzie — zabytkowy Kościół z 1647 roku z parkiem z końca XIX wieku oraz cmentarz.
- kościół w Parparach — kościół filialny pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy (zbudowany i konsekrowany w 1937), ponadto nieopodal kaplicy wciąż stoi budynek dawnego urzędu celnego.
- kościół w Sztumskiej Wsi — XIX w. kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Sztumskiej Wsi
Zabytkowy głaz upamiętniający rozejm polsko — szwedzki z 1635 r. znajduje się natomiast w Sztumskiej Wsi.
Sztum posiada bogatą ofertę rekreacyjną, którą tworzy m.in. kompleks sportowo — rekreacyjny składający się ze stadionu, kortów, tenisowych, platformy z urządzeniami fitness na świeżym powietrzu, bogato wyposażonego placu zabaw dla dzieci. W Białej Górze znajduje się natomiast Przystań Żelgarska, która zlokalizowana jest na rozwidleniu Wisły i Nogatu obok zabytkowego zespołu śluz Biała Góra.
W regionie istnieje sieć szlaków i dróg pieszo-rowerowych, a najważniejsze z nich to:
- prawostronny odcinek Wiślanej Trasy Rowerowej — Trasa w Gminie Sztum przebiega przez miejscowość Piekło i Biała Góra, gdzie na podróżników czeka prawdziwa architektoniczna perła. W widłach Wisły, Nogatu i Liwy znajduje się unikalny zespół zabytkowych budowli hydrotechnicznych, z których najstarsza pochodzi z poł. XIX w. Charakterystyczna sylwetka śluzy przypomina średniowieczne baszty, dlatego też często nazywana jest wodnym zamkiem. W obrębie kompleksu funkcjonuje też przystań żeglarska Pętli Żuławskiej oraz miejsce postojowe dla rowerzystów z pięknym widokiem na rozwidlenie Wisły i Nogatu. 🔹Rowerowy Szlak Zamków Gotyckich na Powiślu o długości 171,65 km, biegnie przez siedem gmin z trzech powiatów (malborski, sztumski i kwidzyński);
- Międzynarodowy Szlak Rowerowy Euro Route R-1;
- Szlak „Kopernikowski”- jest to najstarszy szlak w powiecie sztumskim oznaczony na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia;
- Szlak pieszy „Nadwiślański” o długości 76 kilometrów;
- Szlak Polskich Zamków Gotyckich;
- Szlak pieszo-rowerowy wokół Jeziora Sztumskiego.
