Wiślana Trasa Rowerowa to idea wytyczenia szlaku rowerowego z biegiem najdłuższej polskiej rzeki czyli Wisły, od jej źródeł w Wiśle aż do ujścia do Bałtyku w Gdańsku.
Szlak rowerowy WTR jest wyznaczony jedynie częściowo, na terenie województw: śląskiego, małopolskiego, kujawsko-pomorskiego i pomorskiego. Chcąc przejechać całą WTR, na „środkowym” odcinku - czyli od woj. świętokrzyskiego, przez podkarpackie, lubelskie i mazowieckie – przebieg trasy trzeba zaplanować samemu.
- Długość: docelowo ponad 1200 km (w wariantach bardziej nastawionych na zwiedzanie: do nawet 1500 km)
- Oznakowanie: tylko na odcinkach, gdzie szlak jest wyznaczony i ukończony; w pozostałej części brak oznakowania.
- Nawierzchnia: różna (szlak jako całość nie jest ukończony), przeważnie asfaltowa
Wiślana Trasa Rowerowa - historia
Pomysłodawczynią utworzenia WTR, która zaczęła lobbować ideę WTR jeszcze pod koniec XX wieku, była posłanka Sejmu i PE Grażyna Staniszewska. Pomimo jej starań i podpisania w 2009 roku listu intencyjnego w sprawie realizacji narodowego produktu turystycznego pod nazwą Wiślana Trasa Rowerowa Beskidy – Morze Bałtyckie, WTR nie doczekała się koordynacji inwestycji ani promocji z poziomu krajowego. Z tego powodu każde z województw, przez które przepływa Wisła, samodzielnie prowadzi projekt. Każde województwo także niezależnie od całości projektu ubiega się o finansowanie, które – ze względu na rozmach inwestycji, zwłaszcza tam, gdzie WTR jest prowadzona po koronie wałów - w istotnej części pochodzi ze środków europejskich. To, co jest jednolite dla całej WTR to tylko logotyp i oznakowanie na pomarańczowych tabliczkach. Poszczególne województwa są na bardzo różnych etapach projektu i mają odmienne podejście do wyznaczania przebiegu szlaku, o czym przeczytacie poniżej.
Poznając ideę WTR, warto również wiedzieć, że zaledwie w 2014 roku przepisy prawne dopuściły możliwość budowania ścieżek rowerowych po wałach przeciwpowodziowych wzdłuż rzek – wcześniej nawet za przejażdżkę dziką ścieżką po wale można było teoretycznie otrzymać mandat.
Wiślana Trasa Rowerowa – woj. śląskie
Śląski odcinek WTR jest najstarszy na całej trasie, pierwsza wersja została oznakowana i udostępniona jeszcze w 2007 roku. Do tej pory można dostrzec po drodze resztki starych oznaczeń. Ale bez obaw – trasa została mocno odświeżona ostatnio w 2018 roku. Śląskie to jedyne województwo, w którym szlak WTR ma status całkowicie ukończonego, bez planowanych poprawek.
WTR w województwie śląskim to około 80 kilometrów, od dworca PKP Wisła – Uzdrowisko do miejscowości Danków na granicy województwa. Przez pierwsze 30 kilometrów, gdzie Wisła jest jeszcze niewielkim potokiem, szlak trzyma się blisko wody. Później szlak wije się między miejscowościami i stawami, najczęściej po drogach publicznych o znikomym natężeniu ruchu. Rowerzyści docenią, że po ostatnich zmianach przebiegu szlaku zostały pominięte fragmenty wzdłuż „dwupasmówki”, nie ma nawet większych skrzyżowań. Jednocześnie na odcinku śląskim nie znajdziemy ani kawałka ścieżki rowerowej odseparowanej od ruchu, tak samochodowego, jak i pieszego. Niestety brakuje inwestycji w infrastrukturę dedykowaną rowerzystom, taką jak wiaty odpoczynkowe czy toalety. Turyści lubujący się w zwiedzaniu, poruszając się po WTR, są zdani sami na siebie w poszukiwaniu lokalnych atrakcji i zabytków.
Zobacz przebieg WTR na odcinku śląskim wraz z praktycznym opisem.
Wiślana Trasa Rowerowa – woj. małopolskie
Poruszając się po WTR wjeżdżamy do województwa małopolskiego, niemal tego nie zauważając - przy tablicy drogowej informującej o wjeździe do miejscowości Jawiszowice. Stąd około dwudziestokilometrowy fragment prowadzi – zaskakująca ciekawostka – Doliną rzeki Soły, niemniej jest to bardzo malownicza okolica. Do brzegu Wisły docieramy dopiero wyjeżdżając z Oświęcimia. Od tego miejsca, przez kolejne ponad dwieście (!!!) kilometrów, trasa wiernie trzyma się korony wałów przeciwpowodziowych Wisły, czyli poza drogami publicznymi. Od tej zasady jest naprawdę niewiele odstępstw, w większości tymczasowych ze względu na trwające prace budowlane zmierzające do oddania turystom kolejnych przygotowanych odcinków. „Zawartość procentowa” asfaltu w małopolskim odcinku WTR jest imponująca, co cieszy zarówno ambitnych kolarzy szosowych, jak i zwolenników łatwej i bezpiecznej turystyki rodzinnej. Minusem takiego sposobu poprowadzenia szlaku jest pomijanie lokalnych atrakcji, zabytków. Nie licząc Oświęcimia i Krakowa, jedynych dużych miast na tym odcinku WTR, przy szlaku nie ma też zbyt rozbudowanej infrastruktury komercyjnej – do sklepu, baru czy na nocleg zwykle trzeba będzie zjeżdżać z trasy. Z tablic informacyjnych szlaku zwykle dowiemy się jedynie o odległościach do kolejnych miejscowości na trasie, ale już nie o tym, co ciekawego znajduje się w pobliżu, czy jak daleko jest do sklepu.
W tej części WTR jest wyposażona w kilkanaście MORów (do części z nich trzeba zjechać kawałek z trasy – są oznaczenia). W ostatnich latach są oddawane do użytku kolejne fragmenty szlaku biegnące po wałach wiślanych, a odcinki prowadzące po drogach publicznych są coraz krótsze. Ciekawostką na trasie jest przeprawa promowa Wietrzychowice – Siedliszowice na Dunajcu. Warto wiedzieć, że przeprawa jest czynna tylko za dnia i przy sprzyjających warunkach pogodowych. Małopolski odcinek WTR kończy się w Szczucinie, gdzie nie ma dworca PKP.
Zobacz przebieg WTR na odcinku małopolskim wraz z praktycznym opisem.
Wiślana Trasa Rowerowa - woj. świętokrzyskie
Według stanu na połowę roku 2022, województwo świętokrzyskie ma zaledwie koncepcję budowy WTR. Koncepcja przewiduje prowadzenie szlaku na wzór województwa małopolskiego, czyli jedną stroną rzeki, po koronie wałów przeciwpowodziowych. W materiałach prasowych jest mowa o tym, że 80% szlaku na tym odcinku ma być tak wybudowane: jako ścieżka odseparowana od ruchu samochodowego, jak najbliżej Wisły. Prawdopodobnie będzie to co najmniej 50 kilometrów. Dokładnie ile – nie wiadomo m.in. ze względu na fakt, że przez wiele kilometrów województwo świętokrzyskie mamy tylko po zachodniej stronie Wisły, a po wschodniej leży podkarpackie i dalej – lubelskie. Radzimy unikać poruszania się drogą nr 79 ze względu na spore natężenie ruchu. Sieć dróg lokalnych w pobliżu Wisły jest wystarczająco gęsta do samodzielnej turystyki rowerowej, a okolice obfitują w liczne atrakcje (np. winnice) i zabytki, z Sandomierzem na czele. Ze względu na ukształtowanie terenu, układając trasę należy liczyć się z licznymi, aczkolwiek krótkimi podjazdami i zjazdami.
Wiślana Trasa Rowerowa – woj. podkarpackie
Trudno znaleźć oficjalne materiały o planowanym przebiegu WTR w województwie podkarpackim. Być może projekt mógłby być realizowany wspólnie z województwem świętokrzyskim, biorąc pod uwagę, że Wisła na tym odcinku jest granicą tych województw. Odcinek podkarpacki mógłby liczyć od co najmniej 30 do około 100 km. Po tej stronie rzeki jest możliwość ułożenia dość prostej trasy po drogach wojewódzkich, z opcją jazdy po drogach lokalnych, jeżeli chcemy poruszać się jeszcze bliżej rzeki.
Wiślana Trasa Rowerowa – woj. lubelskie
Województwo lubelskie ma około 130 kilometrowy odcinek WTR, na razie jedynie… w planach. Zespół roboczy skłania się do poprowadzenia szlaku możliwie blisko rzeki, po wałach, z obowiązkowym przejazdem przez malowniczy Małopolski Przełom Wisły. To na tym odcinku możemy zwiedzić m.in. Kazimierz Dolny nad Wisłą. Podobnie jak przez podkarpackie, łatwo jest ułożyć samemu trasę po drogach wojewódzkich oraz nienumerowanych, prowadzących równolegle do rzeki.
Wiślana Trasa Rowerowa – woj. mazowieckie
Sytuacja WTR na odcinku mazowieckim jest o tyle podobna do wcześniejszego odcinka, że… szlaku nie ma. Z drugiej strony, mamy możliwość podłączenia się pod fragmenty innych szlaków rowerowych, których nitki przecinają okolice Warszawy i samo miasto. W szczególności polecamy uwadze Szlak Środkowej Wisły (na odcinku Wyszogród – Płock), oraz Zieloną 7 (przez Warszawę), a odradzamy – podobnie jak w świętokrzyskim – poruszanie się zachodnią stroną Wisły po drodze nr 79 (przez Górę Kalwaria). Kto chce zwiedzić stolicę – skorzysta z licznych ścieżek rowerowych po mieście, a osobom stroniącym od wielkomiejskiego zgiełku rekomendujemy objazd Warszawy drogami lokalnymi lub fragmentami Velo Masovia czy – dla znudzonych poruszaniem się po wałach i asfaltach - Krwawej Pętli (ostrzegamy, ten szlak jest miejscami bardzo wymagający!).
Wiślana Trasa Rowerowa – woj. kujawsko-pomorskie
Wiślana Trasa Rowerowa w wykonaniu województwa kujawsko-pomorskiego „powstała z myślą o zwiedzaniu miast ze wspaniałą historią oraz bliższym kontakcie z otaczającą rzekę naturą”. Jest to z pewnością odmienne podejście niż na odcinku śląskim czy małopolskim: szlak został opracowany tak, aby turyści mogli zobaczyć jak najwięcej zarówno z kategorii „natura” (malownicze parki krajobrazowe, rezerwaty, pomniki przyrody…), jak i „zabytki” (kościoły, zamki, ruiny, spichrze, schrony…). Miejsc wartych polecenia na szlaku jest naprawdę mnóstwo! W dodatku do wyboru mamy przebieg szlaku po dwóch stronach Wisły równolegle! Długość jego prawobrzeżnej części wynosi 212 km, a lewobrzeżnej 238 km. Trasa prowadzi od granicy województwa mazowieckiego w okolicach Włocławka i Dobrzynia nad Wisłą, do granicy województwa pomorskiego w okolicach Grudziądza i Nowych. W przeważającej części szlak biegnie asfaltowymi drogami o niewielkim natężeniu ruchu. Szlak jest całkiem dobrze wkomponowany w sieć komunikacji publicznej, zwłaszcza część po zachodniej stronie rzeki. Szlak WTR na odcinku kujawsko-pomorskim ma status: ukończony, z planowanymi kolejnymi poprawkami.
Na oficjalnej stronie kujawsko-pomorskienarowery.pl można znaleźć obszerny przewodnik po WTR ze szczegółowymi opisami atrakcji oraz mapkami (ponad 300 stron!).
Sprawdź przebieg WTR w woj. kujawsko-pomorskim na Velomapie:
Wiślana Trasa Rowerowa – woj. pomorskie
Wiślana Trasa Rowerowa przez województwo pomorskie również prowadzi po obu stronach Wisły. I podobnie jak w Kujawsko-Pomorskiem, priorytetem nie jest trzymanie się kurczowo wałów wiślanych; przebieg szlaku jest raczej ściśle związany z unikatowym krajobrazem Delty Wisły i jej zróżnicowanym dziedzictwem kulturowym. Okazałe domy podcieniowe, gotyckie kościółki z drewnianymi wieżami ukryte gdzieś w malowniczych żuławskich wsiach czy też średniowieczne zamki – to tylko wybrane atrakcje WTR na tym odcinku. Szlak po obu stronach Wisły w większości prowadzi drogami lokalnymi, a z roku na rok są oddawane kolejne gotowe fragmenty. Projekt nie jest jeszcze ukończony, są odcinki w budowie bądź na etapie przetargu; gdzieniegdzie może się to wiązać z utrudnieniami, nie przeszkadza to jednak w przejechaniu całej trasy. Co ciekawe, oznaczenia WTR występują w tym województwie wspólnie lub wymiennie z EuroVelo 9. Prawobrzeżna część WTR przez pomorskie to 105 km, a lewobrzeżna – 113 km. Szlak kończy się w Gdańsku (Wyspa Sobieszewska), a po wschodniej stronie Wisły – w Mikoszewie (przy przeprawie promowej). W tym miejscu szlak spotyka się z innymi trasami, m.in. R10 w kierunku Mierzei Wiślanej, Velo Baltica (EuroVelo 10), Euro Velo 9 czy Zieloną 7 w kierunku Gdańska.
Sprawdź przebieg WTR w woj. pomorskim na Velomapie:
