Velo Baltica jest trasą wchodzącą w skład międzynarodowego szlaku EuroVelo 10 (trasa rowerowa R10), który poprowadzono wokół Morza Bałtyckiego. Nazwa Velo Baltica określa polską część tego szlaku. Jest to jedna z najdłuższych oznakowanych tras rowerowych w Polsce, mierząca ok. 540 km. Rozpoczyna się w Świnoujściu, a kończy w Elblągu i w większości prowadzi blisko morza. Czasem biegnie nawet jego brzegiem. Po drodze mija Kołobrzeg, Darłowo, Ustkę, Łebę, Puck oraz Trójmiasto.

Velo Baltica jest potoczną nazwą wprowadzoną przez województwo zachodniopomorskie. Nazwa ta jednak powszechnie przyjęła się dla określania w ten sposób całego polskiego odcinka szlaku EuroVelo 10. Jego przebieg w terenie pokrywa się częściowo również ze szlakiem Żelaznej Kurtyny EuroVelo 13. To sprawia, że szlak jest popularny wśród turystów nie tylko z Polski.

Ze względu na swoją długość Velo Baltica nadaje się zarówno na krótką wycieczkę wzdłuż morza, jak i kilkudniową wyprawę rowerową. W sezonie letnim na odcinkach prowadzących przez turystyczne miejscowości panuje duży ruch. To nie tylko tłumy plażowiczów, ale i rowerzystów, którzy pokonują rekreacyjnie jednodniowe odcinki szlaku. Odcinki nieco oddalone od morza cechują się znacznie spokojniejszym ruchem. Można tu spotkać już niemal jedynie osoby z sakwami i podziwiać pobliską naturę.

Velo Baltica to bardzo różnorodny i malowniczy szlak. Objawia się to zarówno w widokach, przyrodzie, miejscowościach, a nawet nawierzchni drogi. Rowerzysta ujrzy tu rozległe widoki na morze, choć wbrew pozorom nie jest ich aż tak wiele, jak można by się spodziewać. Szlak wiedzie przez wiele turystycznych kurortów, z charakterystycznym dla nich gwarem w lecie, gastronomią i atrakcjami, ale nie brakuje też małych miejscowości z zabytkowymi kościołami czy drewnianymi chatami. Z jednej strony szlak biegnie drogami rowerowymi będącymi częścią promenad nadmorskich, z drugiej strony przejeżdża się również przez dzikie tereny, takie jak Słowiński Park Narodowy czy okolice Izbicy i Kluk. Rowerzyści mijają też wiele jezior, lasów, a w Łebie można dojechać na słynne wydmy. Jest też kilka okazji do zwiedzania latarni morskich i zabytków. Są odcinki oznaczone perfekcyjnie, tak że mapy nie są potrzebne, jednak są i takie, gdzie nawigacja wydaje się niezbędna. Również nawierzchnia jest zmienna - od przeważającego asfaltu, przez szutry, leśne ścieżki, brukowane ścieżki rowerowe, betonowe płyty, a nawet piach i błoto.

Warto także wybrać się na szlaki łącznikowe i uwzględnić je przy planowaniu trasy:

• szlak na Półwysep Helski
• Trasę Rowerową Mierzei Wiślanej
• Zieloną 7

Część osób alternatywnie za Ustką wybiera też Szlak Zwiniętych Torów, jednak trzeba wiedzieć, że to raczej wybór dla zapalonych wyprawowców, bo szlak jest praktycznie zapomniany. Za Gdańskiem można też przedłużyć wyprawę rowerową o przejazd Wiślaną Trasą Rowerową po lewej lub prawej stronie Wisły.

Najważniejsze informacje o Velo Baltica - EuroVelo 10/13 - R10

• start - Świnoujście
• meta - Elbląg
• nawierzchnia - w większości asfaltowa, część szutrowa, piaszczysta, leśna, kostka brukowa, beton
• przewyższenia - praktycznie brak istotnych podjazdów i zjazdów
• rekomendowany rower - turystyczny, cross, MTB, gravel; ze względu na zmienność nawierzchni, nie da się przejechać całego szlaku rowerem szosowym
• oznakowanie - szlak jest dobrze oznaczony pomarańczowymi tabliczkami z czarnym rowerem i piktogramami Unii Europejskiej z numerem 10 i 13. Nie brakuje momentów niepewności, dlatego dla pełnego komfortu jazdy, najlepiej pobrać u góry strony bezpłatny plik GPX do nawigacji lub aplikacji w telefonie. Unikniesz niepotrzebego zatrzymywania się. Najsłabiej oznaczony odcinek, gdzie nie ma oznaczeń szlaku EuroVelo 10/13, to Ustka - Dębina. W województwie zachodniopomorskim można też spotkać logo “Rowerem przez Pomorze Zachodnie” na asfaltowych odcinkach.
• bezpieczeństwo - szlak jest bezpieczny dla rowerzystów, prawie w całości prowadzi drogami odseparowanymi od ruchu samochodowego
• poziom trudności - brak przewyższeń i oznaczenie trasy sprawiają, że jest to szlak łatwy do pokonania. Trudność natomiast sprawić może dystans, który należy rozłożyć na odpowiadające nam odcinki.
• trasa familijna - szlak jest bezpieczny dla rodzin z dziećmi i bardzo malowniczy. Trudność może stanowić dystans szlaku. Tempo przejazdu, liczbę dni i dystans dzienny należy dostosować do kondycji dzieci.
• szlak liniowy - trudność sprawia dojazd autem na szlak, gdyż start jest bardzo oddalony od mety
• odwiedzane miejscowości - Szlak Velo Baltica - EuroVelo 10/13 w Polsce wiedzie przez: Świnoujście - Międzyzdroje - Dziwnów - Trzęsacz - Rewal - Niechorze - Dźwirzyno - Kołobrzeg - Gąski - Chłopy - Mielno - Łazy - Dąbki - Darłowo - Jarosławiec - Marszewo - Zaleskie - Ustka - Rowy - Smołdzino - Wierzchocino - Izbica - Łeba - Białogóra - Sławoszyno - Puck - Gdynia - Sopot - Gdańsk - Wyspa Sobieszewska - Jantar - Tujsk - Nowy Dwór Gdański - Elbląg
• połączenie z innymi szlakami - warto zaplanować trasę, biorąc pod uwagę szlak łącznikowy R10 na Półwysep Helski oraz Trasę Rowerową na Mierzei Wiślanej, która świetnie nadaje się dla rodzin. Można też przejechać mniej zadbane szlaki: Szlak “Okolice Jeziora Sarbsko” albo Szlak Zwiniętych Torów.

Przeprawa przez legendarne Kluki

Oficjalny przebieg szlaku, który prezentujemy na mapie, omija obecnie miejscowość Kluki przez Smołdzino, Wierzchocino i Główczyce (285-309 km trasy). Wielu rowerzystów nadal jednak podejmuje wyzwanie i wybiera dawny wariant trasy. Kluki słynną z piachów, błota, grząskich terenów i gryzących owadów. Obciążony sakwami rower może być miejscami trudny do prowadzenia, bo o jeździe można zapomnieć. Jeżeli należysz do fanów mocnych wrażeń, zapytaj okolicznych mieszkańców o drogę. Legenda o Klukach jest w okolicznych miejscowościach żywa.

Niedogodności na Velo Baltica - na co zwrócić uwagę?

• Szlak nie jest ukończony. W niektórych miejscach trwają jeszcze prace budowlane, ale jest ich bardzo mało. Na kilku odcinkach prac jeszcze nie podjęto. Mimo to szlak jest w pełni przejezdny.
• Sporadyczne braki w oznaczeniu. W województwie zachodniopomorskim oznaczenie szlaku jest bardzo dobre. Najsłabiej oznaczony odcinek znajduje się zaraz po wjeździe do województwa pomorskiego, głównie między Ustką a Dębiną (między 245 a 260 km trasy). Droga prowadzi przez las, gdzie często jest błoto lub piach. Na drzewach brakuje oznaczeń szlaku, łatwo się zgubić. Niezbędna jest tutaj nawigacja z plikiem GPX, który można pobrać u góry strony lub szczegółowa mapa.
• Wzmożony ruch w okresie letnim. Velo Baltica prowadzi przez turystyczne miejscowości, często przy plaży, czego efektem jest tłum plażowiczów i rowerzystów rekreacyjnych. Najmniej atrakcyjny odcinek pod tym względem to ok. 40 km odcinek z Kołobrzegu do Mielna. W naszej opinii warto nawet rozważyć tutaj trasę alternatywną. Najlepsze miesiące do przejechania szlaku to według rowerzystów kwiecień - czerwiec, kiedy jeszcze w pełni nie rozpocznie się sezon turystyczny.