Żelazny Szlak Rowerowy - praktyczny opis szlaku

Koncepcja Żelaznego Szlaku Rowerowego powstała w oparciu o przebieg dawnej trasy kolei Kraków - Wiedeń. O historii tego miejsca można poczytać, zatrzymując się przy tablicach informacyjnych umieszczonych na szlaku. Do głównej części po dawnym torowisku została dodatkowo wytyczona trasa przez czeską Karwinę, dzięki czemu szlak zamyka się w pętlę – i tak powstał Żelazny Szlak Rowerowy w ramach międzynarodowego projektu, ukończonego w 2020 roku, szybko stał się najpopularniejszym szlakiem w województwie śląskim.

Infrastruktura ŻSR po polskiej stronie została wybudowana z rozmachem. Co chwila na szlaku znajdują się wiaty, stoliki, ławeczki, nowo wybudowane miejsca odpoczynkowe. Ścieżka rowerowa ma przyjemną nawierzchnię, jest wystarczająco szeroka dla wszystkich chętnych rowerzystów. Co ciekawe, ścieżka jest na wyłączność dla rowerzystów – w wielu miejscach stoją znaki zakazujące poruszania się po ścieżce pieszo! Skrzyżowania są bardzo dobrze oznaczone. Ciągnące się wzdłuż ścieżki barierki są obiektem kpin, trzeba jednak zwrócić uwagę, że ścieżka prowadzi po wysokim nasypie kolejowym, więc barierki poprawiają bezpieczeństwo. Na tablicach znajdziemy informacje o szlaku, ciekawostki, drogowskazy do pobliskich atrakcji. Wokół szlaku rośnie oferta gastronomiczna: foodtrucki i lodziarnie zapraszają rowerzystów. Zaznaczamy, że ten opis dotyczy tylko części szlaku na odcinku od Godowa, przez Jastrzębie – Zdrój do Zebrzydowic.

Po przekroczeniu granicy charakter trasy mocno się zmienia. Poruszamy się drogami publicznymi. Nie ujmuje to jednak malowniczości trasy poprowadzonej przez urocze zakątki. Fani czeskich klimatów będą zachwyceni! Jeszcze zanim dotrzemy do Parku w Karwinie, miniemy co najmniej cztery restauracje z czeskim piwem, kofolą i słynnymi przysmakami, takimi jak smażony ser. W tym miejscu zwracamy uwagę, że rowerzystów w Czechach, tak jak kierowców, obowiązuje bezwzględna trzeźwość.

Karwina to również klimaty uzdrowiskowo-sanatoryjne. Zdjęcie na Darkowskim Moście obowiązkowe! Około trzystu metrów za Mostem kolejne zaskakujące miejsce: Karwinskie Morze… A wracając do Polski, także będziemy mieć wiele okazji do podziwiania widoków i robienia zdjęć. W ostatniej części trasy dominują przejazdy między polami uprawnymi.

Jeżeli do podstawowej pętli Żelaznego Szlaku Rowerowego dodamy parę kilometrów odbicia do Parku Zdrojowego w Jastrzębiu – Zdroju (zjazd ze szlaku oznaczony), będzie to piękna klamra tematyczna nawiązująca do charakteru Karwiny. Zjazd ze szlaku do Zebrzydowic to kolejna okazja do odpoczynku w malowniczym miejscu przy Pałacu nad stawem Młyńszczok, a przy okazji – możliwość uzupełnienia zapasów w jednym z wielu sklepów.

Ze Szlaku będą zadowoleni zarówno miłośnicy złotego napoju, jak i łowcy ciekawostek historycznych. Żelazny Szlak Rowerowy ze względu na komfortowy przebieg trasy, infrastrukturę i ofertę gastronomiczną poleca się szczególnie na wycieczki rodzinne czy ze znajomymi.

Żelazny Szlak Rowerowy - najważniejsze informacje

• Długość szlaku: 54 km (pełna nowa wersja szlaku, zgodnie ze śladem GPX do pobrania u góry strony). Możliwość skrócenia do ok. 34 km (oznakowane skróty). Możliwość wydłużenia wycieczki do ok. 70 km (z odnogami od szlaku do Parku Zdrojowego w Jastrzębiu - Zdroju oraz do Pałacu w Zebrzydowicach).
• Wspólne odcinki z innymi szlakami: krótkie fragmenty wspólne ze szlakami tematycznymi na terenie Karwiny.
• Nawierzchnia: w większości żywiczno-mineralna (ścieżka rowerowa po polskiej stronie) oraz asfaltowa (drogi publiczne po czeskiej stronie). Nawierzchnia na praktycznie całym szlaku jest utwardzona, o jakości jezdnej od bardzo dobrej do doskonałej. Jedyny fragment szutrowy to ok. 200 m w Godowie – można objechać ulicą Dworcową po drugiej stronie torowiska.
• Oznakowanie: bardzo dobre, nowe. Liczne tablice informacyjne na drodze. O oznakowaniu Żelaznego Szlaku Rowerowego trzeba wiedzieć dwie rzeczy:
  1. Szlak jest inaczej oznakowany po polskiej, a inaczej po czeskiej stronie. W Polsce po Szlaku prowadzą nas pomarańczowe znaczki i tablice. W Czechach mamy żółte tablice ze schematami skrzyżowań i to jest na tyle nietypowe rozwiązanie, że wiele osób uznaje je za niejasne. Na czeskich tablicach trzeba też pilnować logo Żelaznego Szlaku Rowerowego, bo w okolicy przebiegają również inne szlaki rowerowe.
  2. Szlak był oddawany do użytku w ciągu kilku lat i posiada kilka wersji: pełną i wcześniejsze skrócone. W związku z tym w kilku miejscach mamy sytuację, że znaki Żelaznego Szlaku Rowerowego prowadzą nas w dwie różne strony… i obie są poprawne. Nie jest to jednak oczywiste, który kierunek to skrót, a który to główny przebieg szlaku. Dlatego polecamy korzystanie ze śladu GPX. Plik GPX z tej trasy pobierzesz na górze strony.
• Bezpieczeństwo: Żelazny Szlak Rowerowy jest szlakiem bardzo bezpiecznym. Przede wszystkim dlatego, że na długim odcinku Godów – Zebrzydowice prowadzi odseparowaną od ruchu samochodowego szeroką ścieżką rowerową. W drugiej części szlaku jedziemy już po asfaltowych drogach publicznych, ale są to drogi o znikomym lub miejscami niewielkim natężeniu ruchu samochodowego. Nawet przejazd przez parę większych skrzyżowań w Karwinie wydaje się komfortowy. W Karwinie poruszamy się również parkowymi alejkami, wspólnymi dla rowerzystów i spacerowiczów. Ważna uwaga do kwestii bezpieczeństwa na Żelaznym Szlaku Rowerowym jest następująca: warunkiem bezpiecznego przejazdu jest opanowana umiejętność hamowania i sprawne hamulce u wszystkich uczestników wycieczki. Piszemy to z uwagi na kilka skrzyżowań ścieżki rowerowej z drogami publicznymi. Skrzyżowania te są wprawdzie świetnie oznakowane, jednak do każdego z nich zjeżdża się z poziomu nasypu kolejowego i trzeba co najmniej mocno wyhamować, żeby się rozejrzeć, czy jest komu ustąpić pierwszeństwa. Dobre hamulce przydadzą się również na porządnym zjeździe ulicą Polską do Parku w Karwinie.
• Trudność: Żelazny Szlak Rowerowy ze względu na bardzo przyjazną nawierzchnię zaliczamy do szlaków łatwych. Co może sprawiać niewielkie trudności i na co należy zwrócić uwagę, to liczne podjazdy i zjazdy w profilu trasy, niektóre dość strome.
• Miejsca Obsługi Rowerzystów (MOR): Miejsca odpoczynkowe po polskiej stronie Żelaznego Szlaku Rowerowego to prawdziwa duma Godowa, Jastrzębia – Zdroju i Zebrzydowic. I nie ma w tym cienia przesady – tak gęstego obstawienia ścieżki rowerowej wiatami i ławeczkami trudno znaleźć gdziekolwiek indziej. Infrastruktura z miejscami odpoczynkowymi, tablicami informacyjnymi i oznakowaniem została wykonana z rozmachem.
  Po stronie czeskiej nie znajdziemy miejsc odpoczynkowych dedykowanych dla szlaku, ale bez obaw – w parkach czy wokół rynku skorzystamy z ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej. Minusem jest brak przenośnych toalet przy MORach na całej trasie.
• Rekomendowany rower: Każdy rodzaj roweru, z szosowymi włącznie. Również rowery z przyczepką.
  Ważne! Czeskie przepisy wymagają od każdego roweru m.in. dwóch sprawnych hamulców oraz posiadania oświetlenia i odblasków!
• Odcinki szutrowe: Jedyny odcinek szutrowy, ale nawet całkiem niezłej jakości, to około 200 metrów w Godowie, w miejscu, gdzie „mała pętla” śladu GPX wraca do ścieżki rowerowej. Dla rowerów z cienkimi oponami polecamy objazd od mostku kolejowego po drugiej stronie torowiska, ulicą Dworcową.
• Podjazdy: Tereny, przez które przebiega Żelazny Szlak Rowerowy, nie są płaskie. Stąd na szlaku występują liczne, niedługie podjazdy i zjazdy, na ogół niezbyt strome. Jeżeli pojedziemy szlakiem w kierunku odwrotnym niż prowadzi ślad GPX, największy podjazd na trasie będziemy mieć, wyjeżdżając z Karwiny ulicą Polską. Z tego miejsca rozciągają się imponujące widoki na okolicę, dlatego polecamy zdobywać Żelazny Szlak Rowerowy zgodnie z kierunkiem śladu GPX.
• Połączenia z innymi szlakami rowerowymi: Żelazny Szlak Rowerowy krzyżuje się w kilku miejscach ze szlakiem rowerowym Pętla Euroregionu Cieszyńskiego. Po drodze w okolicach Jastrzębia mamy też dobrze oznakowane skrzyżowanie ze szlakiem Eurovelo 4 Pszczyna – Chałupki / Bohumin.

Niedogodności na Żelazny Szlak Rowerowy - na co zwrócić uwagę?

• Przekraczanie granicy Polska - Czechy

  Szlak prowadzi terenami przygranicznymi – służby rekomendują posiadanie przy sobie dokumentów tożsamości.

• Płatności w Czechach

  Po czeskiej stronie płatności są przyjmowane zarówno w koronach czeskich jak i w polskich złotówkach. Ważne: w wielu miejscach (poza centrum Karwiny) płatności są przyjmowane wyłącznie w gotówce!

• Przepisy dla rowerzystów

  Czeskie przepisy dotyczące rowerzystów są znacznie bardziej rygorystyczne niż polskie. Zwracamy uwagę na najważniejsze różnice:

  1. Dopuszczalny limit promili alkoholu to 0,00.
  2. Obowiązkowe kaski dla rowerzystów poniżej 18 roku życia.
  3. Obowiązkowe wyposażenie roweru to m. in. sprawne dwa hamulce, odblaski, oświetlenie, chorągiewka na przyczepce rowerowej.

Jak dojechać do szlaku Żelazny Szlak Rowerowy samochodem?

Pętla Żelaznego Szlaku Rowerowego według śladu GPX zaczyna się w Godowie, ale nie ma przeciwwskazań, aby rozpocząć pętlę w innym miejscu.

Jeżeli do Szlaku chcemy dojechać samochodem, możemy zaproponować co najmniej kilka wygodnych miejsc do zaparkowania:

1. Godów – parking przy Urzędzie Gminy. Parking jest nieduży, przy ładnej pogodzie w weekendy szybko się zapełnia.
2. Zebrzydowice – parking przy Biedronce lub innym markecie.
3. Jastrzębie – Zdrój – parkingi przy uliczkach w pobliżu Szlaku lub przy Parku Zdrojowym – to trochę dalej, za to z dodatkowym miejscem wartym odwiedzenia. Polecamy Jastrzębie jako miejsce startu szczególnie podróżującym z daleka ze względu na szybki dojazd od autostrady A1.

Jak dojechać do szlaku Żelazny Szlak Rowerowy pociągiem?

Jeżeli do Żelaznego Szlaku Rowerowego chcemy dojechać pociągiem, mamy do wyboru jedną stację: Zebrzydowice. Tu zatrzymują się pociągi do / z Cieszyna, Katowic oraz Czechowic-Dziedzic.

Jak dojechać do szlaku Żelazny Szlak Rowerowy autobusem?

Jeżeli do Żelaznego Szlaku Rowerowego chcemy dojechać autobusem, mamy podobny wybór jak w przypadku PKP: jedyny większy dworzec autobusowy to Jastrzębie – Zdrój. Przykładowo, z Katowic do Jastrzębia – Zdroju jest kilkanaście połączeń dziennie, można dojechać w ok. godzinę.

Dodatkowo, w niektórych miejscowościach po drodze zatrzymują się autobusy, są to jednak przystanki z bardzo skromnym rozkładem jazdy i są to zwykle lokalne linie, w których nie ma możliwości przewozu rowerów.

Inne miejscowości z dworcami autobusowymi, bardziej oddalone od Żelaznego Szlaku Rowerowego to: Pawłowice, Drogomyśl, Cieszyn, Wodzisław.